Lãi suất vay thấp kỷ lục: Ngân hàng có đang hy sinh lợi nhuận?

Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ

Tại hội nghị Thường trực Chính phủ với các ngân hàng thương mại, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: "Ngân hàng cần tiết giảm chi phí, tổ chức hoạt động hiệu quả hơn, sẵn sàng hy sinh một phần lợi nhuận để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân và nền kinh tế."

Ảnh minh họa.

Từ đầu năm 2025, nhiều ngân hàng đã công bố mức lãi suất cho vay chỉ từ 2,4%/năm – thấp hơn cả lãi suất huy động. Điều này giúp thúc đẩy tăng trưởng tín dụng khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng toàn ngành lên 16% trong năm nay.

Lãi suất cho vay giảm sâu nhưng vẫn còn áp lực

• Agribank giảm lãi suất vay doanh nghiệp từ 1,2-1,8%/năm so với lãi suất thông thường.

• Vietcombank triển khai gói vay ưu đãi từ 4,6%/năm cho khách hàng cá nhân.

• Lãi suất vay ưu đãi tại các ngân hàng quốc doanh dao động từ 1,2 - 5,5%/năm, trong khi lãi suất thả nổi ở mức 6,5 - 7,7%/năm, giảm từ 0,2 - 0,5% so với năm trước.

• Ở nhóm ngân hàng tư nhân, lãi suất cho vay thả nổi vẫn ở mức cao, từ 10,8 - 20%/năm, dù đã giảm nhẹ 0,1 - 0,2%.

Lãi suất huy động điều chỉnh tăng, tín hiệu trái chiều?

Đầu năm 2025, một số ngân hàng điều chỉnh tăng lãi suất huy động, tạo áp lực khiến lãi suất cho vay khó giảm thêm:

• BIDV nâng lãi suất kỳ hạn 36 tháng lên 4,8%/năm.

• Techcombank tăng 0,2% lãi suất huy động cho các kỳ hạn 1-11 tháng.

• Eximbank và GPBank tăng lãi suất kỳ hạn trên 36 tháng lên lần lượt 6,6%/năm và 6,35%/năm.

Ảnh minh họa.

Ngân hàng lãi lớn, nhưng có thật sự chia sẻ khó khăn?

Giai đoạn trước đại dịch, chỉ có Vietcombank và Techcombank đạt lợi nhuận trên 10.000 tỷ đồng. Đến nay, danh sách này mở rộng với Vietcombank, BIDV, VietinBank, MB, Agribank, Techcombank, ACB, VPBank, HDBank…

Trong khi đó, doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn nghiêm trọng:

• 100.000 doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh năm 2024, tăng 12,4% so với năm trước.

• 76.000 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ giải thể.

• 22.000 doanh nghiệp đã giải thể hoàn toàn.

Dù lãi suất đã giảm, nhiều doanh nghiệp vẫn phản ánh rằng lãi suất vay thực tế vẫn cao, đặc biệt là các khoản vay cũ, gây áp lực lớn lên người vay mua nhà.

Tín dụng vẫn là kênh dẫn vốn quan trọng

Chứng khoán và trái phiếu doanh nghiệp chưa thực sự ổn định, khiến tín dụng ngân hàng vẫn là kênh huy động vốn chính. Theo NHNN, để GDP tăng 8%, tín dụng cần tăng 16%.