Mất bạn vì cho vay tiền: Khi tình bạn đối mặt với phép thử tài chính

Cuối năm 2022, cô bạn thân ở quê hỏi vay 30 triệu đồng để làm vốn khởi nghiệp sau chuỗi biến cố. Người này hứa sẽ trả sau nửa năm. Với mong muốn giúp bạn vượt qua khó khăn, Lan Phương chuyển khoản ngay mà không chút đắn đo.

Thời hạn trả nợ qua đi nhưng không có dấu hiệu nào từ người vay. Khi Phương nhắc, bạn cô hứa sẽ trả "vài bữa nữa", rồi một năm trôi qua trong im lặng. Sau nhiều lần nhắn tin và thêm ba tháng hẹn hò, cô vẫn không nhận lại được tiền.

Chuyện lên đến đỉnh điểm khi Phương thấy người bạn đăng ảnh đi du lịch nước ngoài và sử dụng dịch vụ xa hoa trên mạng xã hội. Giận dữ, cô gọi điện yêu cầu trả nợ nhưng nhận được lời giải thích rằng đi chơi để giải tỏa tinh thần sau chia tay. Người bạn thậm chí còn trách ngược: "Lương cao mà keo kiệt".

Cuối cùng, sau những căng thẳng và thái độ kiên quyết của Lan Phương, số tiền mới được hoàn trả. “Trước khi vay tiền bạn là bạn, sau khi vay tiền bạn là chủ, còn khi trả tiền bạn là ân nhân,” Phương cay đắng chia sẻ.

Ảnh minh họa

Từ tiền bạc đến sự mất mát tình bạn

Câu chuyện của Lan Phương không phải là cá biệt. Một khảo sát của CreditCards.com năm 2022 cho thấy 42% người tham gia từng mất tiền vì không đòi lại được từ bạn bè, 26% bị ảnh hưởng tiêu cực trong mối quan hệ, và 9% đã xảy ra xung đột nghiêm trọng vì nợ nần. Một khảo sát khác của Bank of America năm 2017 cho thấy 71% người được hỏi không đòi được tiền từ bạn bè, và 40% trong số đó đã chấm dứt mối quan hệ.

Mai Anh, một phụ nữ 30 tuổi ở Nam Định, cũng từng mất bạn vì tiền. Khi nghe tin chồng bạn bỏ trốn vì nợ nần, cô không ngần ngại chuyển 20 triệu tiền thai sản vừa nhận, kèm lời nhắn "trả lại 18 triệu thôi, 2 triệu cho con tiền mua sữa". Tuy nhiên, người bạn bặt vô âm tín. Mai Anh biết tin người bạn làm ăn khấm khá nhưng không đoái hoài chuyện cũ. Khi cần tiền cho viện phí của bố mẹ, cô cầu xin trả nửa số nợ nhưng chỉ nhận được sự im lặng. "Không cho vay thì mất bạn, cho vay thì mất cả tiền cả bạn," cô nói trong nghẹn ngào.

Góc nhìn chuyên gia: Vì sao mất bạn vì tiền?

Theo chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Minh, việc mượn tiền nhưng không trả thường xuất phát từ ba nguyên nhân: lòng tham không muốn trả, lợi dụng để lừa đảo, hoặc khó khăn thực sự. Người vay thường thiếu cảm giác cấp bách vì không có lãi suất và giao kèo rõ ràng. "Một số người trì hoãn trả nợ, thậm chí hy vọng đối phương quên đi," bà Minh nhận định.

Hành động này khiến người cho vay chịu nhiều tổn thương về mặt cảm xúc, từ oán hận đến cảm giác bị lợi dụng. Họ cũng đối mặt với khó khăn tài chính, ảnh hưởng đến niềm tin trong các mối quan hệ.

Làm sao để tránh rủi ro khi cho vay tiền?

Luật sư Diệp Năng Bình khuyến cáo rằng việc lập hợp đồng, biên nhận hoặc giao kèo rõ ràng là cần thiết để bảo vệ quyền lợi. Khi chuyển tiền, nên ghi rõ mục đích và yêu cầu xác nhận từ người vay. "Nếu cảm thấy điều kiện không chắc chắn, hãy từ chối khéo léo, dù điều đó có thể làm phật ý bạn bè," ông nói.

Còn theo bà Nguyễn Thị Minh, trước khi cho vay, cần tìm hiểu kỹ hoàn cảnh người vay và chỉ giúp trong khả năng tài chính của bản thân. Việc này không chỉ giảm thiểu rủi ro mà còn giúp duy trì tình bạn trong lâu dài.

Minh Hưng, một người trẻ sống tại TP.HCM, giữ nguyên tắc không cho bạn bè vay tiền. "Tôi làm việc vất vả mới kiếm được tiền, không có nghĩa vụ phải giải quyết rắc rối của người khác," anh nói. Tuy nhiên, chuyên gia cho rằng giúp đỡ bạn bè khi họ thực sự cần là biểu hiện của tình bạn chân thành. "Người có lòng tự trọng sẽ không vì đồng tiền mà đánh mất tình bạn," bà Minh khẳng định.

Dẫu vậy, cả chuyên gia và luật sư đều nhấn mạnh rằng, lòng tốt cần đi kèm với sự cẩn trọng. Tình bạn và tiền bạc có thể cùng tồn tại, nếu cả hai bên hiểu rõ trách nhiệm của mình.