Thấy gì sau Thông báo về sữa HIUP của Công ty ALAMA Việt Nam?

Đây là bài viết trên Facebook Trần Trọng An, rất đáng tham khảo về cách mà doanh nghiệp xử lý khủng hoảng truyền thông. Có nhiều thông tin cho mọi người để có những góc nhìn độc lập, khách quan:

Mình đã đọc bản thông báo của sữa Hiup. Đây là tài liệu công khai, được đăng tải trên fanpage của họ, mình đang rảnh, nên phân tích thông cáo này ở khía cạnh truyền thông và lỗi về logic nhé.

Đầu tiên, phải khẳng định, việc thừa nhận “chưa chuẩn hóa” trong nội dung truyền thông, dù không trực tiếp nhưng đã là một lời thú nhận: Chiến dịch quảng cáo ấy có vấn đề.

Giờ thì đến khúc phân tích các vấn đề có trong bản thông báo:

I. CÁC LỖI NGỤY BIỆN TRONG THÔNG BÁO

1. Ngụy biện "chuyển hướng" (Red Herring)

Sản phẩm Hiup đã được kiểm nghiệm an toàn, có giấy phép công bố sản phẩm từ cơ quan nhà nước…

→ Vấn đề ở đây không phải là giấy tờ hành chính, mà là nội dung truyền thông sai lệch (“tăng chiều cao thần tốc”, “vượt trội chỉ sau vài tháng”) đã từng lan truyền.

Việc viện dẫn giấy phép lưu hành để đánh lạc hướng khỏi lỗi sai truyền thông là một ngụy biện rõ rệt.

2. Ngụy biện "đánh vào cảm xúc" (Appeal to Emotion) và đánh lạc hướng

Gửi lời xin lỗi chân thành tới .... vì những bất an, lo lắng phát sinh liên quan đến thông tin truyền thông trong thời gian gần đây.

→ Lo lắng, bất an (nếu có) là về chất lượng, quảng cáo lố, láo chứ không phải là "liên quan đến thông tin truyền thông".

3. Ngụy biện "nêu người có thẩm quyền" (Appeal to Authority)

“...một số thành phần có vai trò quan trọng theo tài liệu của PGS.TS Trần Đáng…”

→ Đây là cách gắn tên chuyên gia để tạo sự tin tưởng, dù không rõ PGS.TS Trần Đáng có trực tiếp đánh giá sản phẩm HIUP hay không. Nếu không có nghiên cứu độc lập về hiệu quả sản phẩm, trích dẫn này không có giá trị khoa học xác thực.

4. Ngụy biện tấn công động cơ (Ad hominem circumstantial)

“ALAMA nhận thấy một số cá nhân và tổ chức đã lợi dụng sự việc… nhằm xuyên tạc, lồng ghép sai lệch…”

→ Văn bản không phản bác cụ thể nội dung được cho là sai mà quy kết động cơ của người đưa tin là “lợi dụng” hoặc có mục đích xấu. Điều này khiến người đọc nghi ngờ tư cách người phát ngôn, thay vì xem xét sự đúng sai của nội dung.

II. NHỮNG VẤN ĐỀ KHÁC

1. Thiếu nhận trách nhiệm cụ thể

“Chúng tôi đã rà soát và gỡ bỏ…”

-> Cần có thừa nhận rõ ràng lỗi nội dung truyền thông cụ thể nào, ai phê duyệt, cơ chế xử lý nội bộ.

2. Giải trình mơ hồ

“Sản phẩm an toàn vì đạt chuẩn ISO, có giấy phép…”

-> Cần tách biệt giữa quy trình sản xuất và hiệu quả được quảng bá, cần công bố rõ bằng chứng thực nghiệm, nếu có.

3. Né tránh (nếu không muốn nói là lươn lẹo)

“Nội dung chưa chuẩn hóa”

-> Thay bằng từ đúng bản chất hơn: Một số nội dung quảng cáo gây hiểu nhầm hoặc chưa được chứng minh, hoặc quảng cáo sai quy định của pháp luật.

4. Không có phương án khắc phục cụ thể

“Chúng tôi cam kết truyền thông minh bạch trong tương lai…” -> Cần đưa ra cam kết rõ về quy trình kiểm duyệt nội dung truyền thông, có bên thứ ba giám sát, các kênh giải quyết khiếu nại...

III. THẾ NÀO LÀ MỘT THÔNG BÁO RÕ RÀNG, MẠCH LẠC, CHÂN THÀNH?

- Thừa nhận lỗi một cách cụ thể, không né tránh.

- Giải thích rõ vấn đề: lỗi gì, hệ thống nào sai, ảnh hưởng gì đến người tiêu dùng.

- Đưa ra hành động khắc phục: thu hồi, xin lỗi, bồi thường, kiểm định lại, đào tạo nhân sự…

- Cam kết dài hạn kèm minh bạch quy trình giám sát sau khủng hoảng.

ĐÁNH GIÁ CHỦ QUAN CỦA MÌNH

- Thông báo vội, ẩu và thiếu trách nhiệm, không thể hiện được thái độ thiện chí, tinh thần trách nhiệm của người làm thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm dinh dưỡng cho trẻ em.

- Thiên về biện hộ, thiếu thẳng thắn.

- Khi chưa chỉ rõ cá nhân cụ thể, không nên đưa ngôn từ có hàm ý đánh đồng, đe dọa những người đang nói về sản phẩm của mình.